Wyrokiem z dnia 23 listopada 2021 roku Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął ważną kwestię dotyczącą interpretacji podatkowych w przedmiocie ulgi IP Box. Dla przypomnienia wskazać należy, że z ulgi tej mogą skorzystać podatnicy prowadzący działalność, która kwalifikuje się jako działalność badawczo-rozwojowa i którzy osiągają dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, a zatem aby ulgi skorzystać, należy m.in. prowadzić działalność badawczo-rozwojową. Więcej na temat ulgi oraz tego, kto może z niej korzystać, pisaliśmy tutaj.
W sprawie będącej przedmiotem skargi do NSA clue problemu stanowiło ustalenie, czy podatnik prowadzi działalność badawczo-rozwojową. Organ podatkowy uważał, że to podatnik ma określić, czy prowadzi działalność badawczo-rozwojową, z kolei podatnik uważał, że tę kwestię ma ustalić organ podatkowy na podstawie opisanego przez podatnika stanu faktycznego.
NSA w wyroku z dnia 23 listopada 2021 roku (sygn. akt II FSK 1049/21) wskazał, że to organ podatkowy musi odpowiedzieć na pytanie podatnika, czy prowadzi on działalność badawczo-rozwojową, a nie ma prawa wymagać ustalania tej okoliczności od samego podatnika.
Kto pyta…
Sprawa, którą ostatecznie rozstrzygnął NSA, dotyczyła podatnika-programisty, który zwrócił się do organu podatkowego z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w przedmiocie ulgi IP Box. Podatnik, po przedstawieniu stanu faktycznego, wniósł o udzielenie odpowiedzi m.in. na następujące pytanie:
Czy podejmowana przez stronę działalność polegająca na tworzeniu programów komputerowych stanowi działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 5a pkt 38-40 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z późn. zm., dalej zwana: "u.p.d.o.f.")?
Organ uznał, że wniosek podatnika nie spełniał wymogów formalnych i wezwał go do uzupełnienia wniosku poprzez m.in. wskazanie, czy oprogramowanie jest tworzone przez podatnika w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej. Organ domagał się zatem od podatnika, aby ten sam odpowiedział na pytanie, które skierował do organu. W odpowiedzi na wezwanie podatnik wskazał m.in., że: "(...) nie wie, czy prowadzi działalność badawczo-rozwojową i z tego powodu kieruje do Urzędu pytanie w tej materii (pytanie Nr 1), jednakże jest w stanie stwierdzić, że prowadzi działalność gospodarczą od dnia 1 czerwca 2019 r. i od tego momentu na podstawie posiadanej wiedzy w zakresie technologii informatycznych oraz doświadczenia w zakresie przygotowywania kompleksowych rozwiązań związanych z tworzeniem programów komputerowych realizuje zlecenia programistyczne, które zostały dokładnie opisane we wniosku, w wyniku czego uzyskuje z tego tytułu dochody. (...) Strona bez wątpienia w ramach działalności gospodarczej prowadzi w sposób systematyczny prace twórcze w celu tworzenia nowych zastosowań przy wykorzystaniu zasobów wiedzy. Jej zdaniem działalność przez nią prowadzona spełnia cechy działalności badawczo-rozwojowej, ale we wniosku zadaje pytanie, czy jej działalność, zdaniem organu, spełnia cechy takowej, gdyż nie jest kompetentna sama jej kwalifikować. Bez wątpienia działalność na rzecz danego Kontrahenta polega na tworzeniu nowych zastosowań, które wcześniej w ramach działalności Kontrahenta nie miały miejsca; oprogramowanie, bądź jego część stworzone na rzecz danego Kontrahenta ulepszy/ulepszyło i rozwinie/rozwinęło działanie starych programów, czy rozwiązań lub też spowoduje/powodowało stworzenie zupełnie nowych funkcjonalności niewystępujących dotychczas w praktyce gospodarczej podmiotu."
W ocenie organu odpowiedź programisty była niepełna, dlatego też organ wydał postanowienie o pozostawieniu bez rozpatrzenia ww. wniosku. Programista nie odpuścił i złożył zażalenie. Niestety organ zażaleniowy utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Zdaniem organu II instancji programista w odpowiedzi na uzupełnienie braków formalnych udzielił odpowiedzi w sposób wymijający. Zdaniem organu zażaleniowego, skoro programista nie potrafi samodzielnie ocenić, czy wskazane we wniosku oprogramowania są tworzone przez niego w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, to tym bardziej organ I instancji nie mógł takiej odpowiedzi udzielić, gdyż nie jest upoważniony do dokonywania takich ocen i interpretacji przedstawionych okoliczności. W takiej sytuacji, w ocenie organu odwoławczego, zasadnym było wydanie przez organ I instancji postanowienia o pozostawieniu wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej bez rozpatrzenia.
Programista na postanowienie organu II instancji złożył skargę do WSA, gdzie wreszcie cały absurd sytuacji został dostrzeżony przez sąd. WSA stwierdził, że wezwanie do sprecyzowania wniosku nie mogło prowadzić do żądania, aby to sam wnioskodawca przesądził rzeczoną kwestię, o którą wprost zapytał, lecz jedynie do sprecyzowania danych faktycznych dotyczących prowadzonej działalności, niezbędnych do ich oceny w kontekście definicji działalności badawczo-rozwojowej. Skoro programista dokładnie opisał swoją działalność przez pryzmat cech działalności badawczo-rozwojowej, to organ miał obowiązek udzielić odpowiedzi na przedstawioną wątpliwość. To właśnie aspekt wykonywania przez programistę działalności badawczo-rozwojowej wymaga w rozpatrywanej sprawie wyjaśnienia i interpretacji. Nie może on zatem zostać uznany jako element stanu faktycznego, którego podanie obciąża wnioskodawcę jako podatnika.
Tym razem rozstrzygnięcie sądu nie spodobało się Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej, który wniósł skargę kasacyjną do NSA. NSA, jak już wiemy, przychylił się do rozstrzygnięcia wydanego przez WSA.
Dlaczego wyrok NSA z dnia 23 listopada 2021 roku jest tak istotny?
Interpretacja przepisów dokonana przez NSA powinna zmienić praktykę organów podatkowych, które powinny samodzielnie oceniać, czy podatnik prowadzi działalność badawczo-rozwojową na podstawie stanu faktycznego opisanego przez podatnika.
Jeśli – jako osoby prowadzące działalność badawczo-rozwojową albo programiści nie korzystający jeszcze z preferencji IP Box – są Państwo zainteresowani tą ulgą, gorąco zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią. Przeanalizujemy Państwa sytuację, odpowiemy na wszelkie pytania i przygotujemy niezbędne dokumenty, aby mogli Państwo korzystać z ulgi IP Box bez jakichkolwiek obaw i wątpliwości.
W naszym cyklu „Ulga IP Box” polecamy również artykuły:
Ulga IP Box (część I): Co to jest i kto może z niej skorzystać
Ulga IP Box (część II): Nowy dylemat programisty - ryczałt czy IP BOX?
Ulga IP Box (część III): Jak obliczyć wysokość ulgi podatkowej IP Box?
